Thuis ging het even niet zo lekker en we wisten waar het door kwam. Het was alleen dweilen met de kraan open. Nu we de executieve functies hebben kunnen trainen, gaat het al een stuk beter. Eindelijk gaan we vooruit.
Mijnenveld
Onze dochter liep tegen een aantal dingen aan…nou ja…wij liepen er eigenlijk meer tegen aan. Een dubbele schooltrauma had er namelijk voor gezorgd dat ze wat achter liep bij het ontwikkelen van de executieve functies. Vooral reactie inhibitie en zelfregulatie waren onderontwikkeld, wat haar (en ons dus ook) best dwars zat. Het zat haar in de weg, omdat het haar frustratie opleverde en haar belemmerde in activiteiten en ontwikkeling. Het zat ons in de weg omdat het er voor zorgde dat ze niet goed te begeleiden was en meer leek op een ongeleid projectiel. Iets tegen haar zeggen was alsof je door een mijnenveld liep; je wist nooit wanneer ze zou ontploffen.
Een eigen wil en een eigen manier
Onze dame houdt niet van de reguliere wegen, ze heeft haar eigen manier van leren en ontwikkelen. Voor haar werkt vooral een eigen volgorde, een eigen tempo, spelenderwijs, visueel en het liefst met een beetje humor. Oh, en het moet vooral niet voelen als iets moeten of als werken. Ik besloot daarom zelf iets te ontwikkelen om haar (en onszelf dus ook) te helpen haar bewust te laten worden van haar executieve functies en om deze op een niet al te zware manier te trainen. Ik verdiepte mij in de materie en ontwikkelde allerlei materialen. En zo ontstond er langzamerhand een handreiking.
De inhoud
Ik wilde sowieso werken met posters. Posters zijn makkelijk om in een oogopslag duidelijk te maken wat je wilt uitleggen en je kunt er overzichtelijk informatie in verwerken. Maar alleen posters zijn niet werkbaar genoeg. Je hebt achtergrondinformatie nodig om te begrijpen wat er precies op een poster staat en je moet ook weten wat je er mee kunt. Bij elke poster moest dus uitleg komen. Enkel een poster bespreken is niet genoeg om een executieve functie mee te trainen en dus moest ik ook oefeningen uitwerken. En omdat je executieve functies goed kunt trainen met spelletjes, wilde ik een uitgebreide spellenlijst toevoegen (en ook invulbladen om zelf een lijst samen te kunnen stellen van spellen die je hebt). Ook wilde ik nog zelf spelletjes toevoegen zoals een bordspel, kaartspel en memory. Een beetje extra informatie over executieve functies leek mij ook wel handig, zodat je als volwassene beter begrijpt wat executieve functies nu eigenlijk zijn. En tot slot moest er uiteraard ook een uitleg over de handreiking zelf in komen, zodat iedereen begrijpt hoe je deze kunt inzetten.
De handreiking
De handreiking werd uiteindelijk zo’n 100 pagina’s, ook omdat ik het zo uitgebreid mogelijk wilde maken om er voor te kunnen zorgen dat kinderen er zo veel mogelijk aan kunnen hebben. Want hoewel ik het van oorsprong voor onszelf maakte, kon ik het natuurlijk ook gelijk zo maken dat anderen er ook iets aan kunnen hebben. Maar kinderen kunnen dit niet zelf. Zij hebben hier hulp bij nodig. Daarom schreef ik deze handreiking op zo’n manier dat ouders/verzorgers en professionals het makkelijk kunnen inzetten om kinderen hier in te begeleiden. Dat is ook waarom je er achtergrondinformatie in vindt en er uitleg bij krijgt. Alles staat volledig beschreven. Je kunt zelf kiezen in welke volgorde je het aanpakt (al kun je wel een advies vinden over de volgorde) en je kunt zelf kiezen wat je wel of niet doet (maar hoe meer je veelzijdig herhaalt, des te beter het effect natuurlijk).
Het oog wil ook wat
Toen ik de handreiking voor mijzelf printte, stoorde ik mij toch aan een aantal dingen. De linker pagina en de rechter pagina kwamen niet altijd mooi uit; de pagina’s die voor mij echt bij elkaar horen, kwamen niet naast elkaar. Dat moest ik dus aanpassen. Ik wilde ook elk hoofdstuk rechts laten beginnen. Wanneer je tabbladen gebruikt voor een snel overzicht, is het handig dat elk hoofdstuk na een tabblad begint. Dat lukte alleen door (blanco) pagina’s toe te voegen en volgordes te veranderen. Ook vond ik de eerste pagina van elke hoofdstuk (waar de titel op staat) wat kaal, dus besloot ik hier nog wat passende afbeeldingen bij te maken. Zo kun je er ook voor kiezen om deze op een tabblad te plakken, zodat elk tabblad niet zo kaal is. Nu is de handreiking eindelijk af en bevat het 114 pagina’s!
Mijn map indelen
In mijn eigen map heb ik gebruik gemaakt van insteekhoezen. Wanneer je posters en werkbladen wilt kopiëren voor gebruik, is het niet mooi wanneer er gaatjes in zitten. Ook kon ik op deze manier de posters mooi centreren doordat ik geen rekening hoefde te houden met de ruimte voor gaatjes. Verder heb ik telkens twee bladzijden in een hoes gestoken. Ik had het dubbelzijdig kunnen printen, maar sommige pagina’s zijn beter bruikbaar wanneer je ze even uit de map kunt halen en daarna weer terug kunt stoppen. Wanneer een pagina niet meer zo netjes is door veelvoudig gebruik, kan ik deze simpel vervangen zonder dat dit extra inkt kost omdat het dan niet onnodig dubbelzijdig geprint hoeft te worden. Tot slot heb ik tabbladen toegevoegd. Hierdoor kan ik vlot het hoofdstuk vinden dat ik zoek. Ik voel er zelf namelijk weinig voor om al die pagina’s door te moeten bladeren om bijvoorbeeld de spellenlijst of oefeningen te vinden. Dan kijk ik liever op mijn tabbladen.
Gouden weken
Op scholen wordt er vaak gestart met de gouden weken. Dit doen ze om te kunnen werken aan een betere groepsdynamiek. Hiervoor moeten executieve vaardigheden vaak worden ingezet (denk bijvoorbeeld aan zelfregulatie en metacognitie). Deze weken zijn daarom ideaal om te starten met deze handreiking. Het kost niet veel tijd om er mee aan de slag te gaan en het kan handvatten geven om tijdens de gouden weken dingen bespreekbaar te maken of zelfs op te lossen. Maar ook na de gouden weken zijn de hulpmiddelen en oefeningen goed te gebruiken…al is het als herhaling, zodat kinderen zich steeds beter bewust worden van hun executieve vaardigheden. Wanneer je de handreiking school breed inzet, kun je heel mooi een opbouw maken die goed past bij de leeftijd waardoor je de aanbevolen volgorde goed als leidraad kunt gebruiken. Zo kost het ook minder tijd en energie om er mee aan de slag te gaan en bouw je een mooie fundering op voor de verschillende executie functies.
Thuis
Als ouder/verzorger kun je goed met je handen in het haar zitten wanneer de executieve functies niet voldoende ontwikkeld zijn…vooral wanneer je kind dan ook nog eens niet zo lekker in het vel zit. Het laatste wat je wilt is dan een discussie toevoegen of nog meer dingen doen die ‘moeten’. Thuis hebben we vaak gekeken waar er het meest tegenaan gelopen werd en waar de meeste frustratie lag. Tijdens een gesprek kwam dan vaak al nor voren dat ze niet wist hoe ze dat dan moest aanpakken. Ik vroeg dan of ze dat wilde leren en dat wilde ze dan wel…maar niet zoals op school. We hielden het daarom vooral luchtig. De roepwoorden hielpen haar om zich bewust te worden op het moment dat iets speelde, zodat ze daarna de oefening kon toepassen. En tussendoor speelden we vaak spelletjes die we zorgvuldig uitkozen aan de hand van de spellenlijst. We zien veel vooruitgang op meerdere vlakken. Dat is niet alleen fijn voor haarzelf, maar ook voor ons. En nu de school weer gaat beginnen, heeft ze een mooie fundering om op te bouwen.
Coach of therapeut
Als coach of therapeut heb je waarschijnlijk al je eigen methodes en manieren. Maar niet elk kind is gelijk en misschien zoek je iets om er toch net even anders mee om te gaan. Ook tijdens sessies is de handreiking goed in te zetten. Zo kun je tijdens de sessies de basis leggen, zodat er thuis en op school mee geoefend kan worden. Zo hebben ouders/verzorgers en scholen net even iets meer steun. Een goede samenwerking met ouders en met school is natuurlijk het krachtigst. Wanneer je overal hetzelfde toepast, wordt het voor een kind alleen maar duidelijker, overzichtelijker en makkelijker om de executieve functies te trainen.
De map
De map die je op de afbeelding ziet heb ik puur voor mijzelf laten maken via Kruidvat, dat was de goedkoopste optie om slechts een exemplaar te laten maken. Ik vond het toch wel leuk om mijn handreiking in een bijpassende map te hebben. En eigenlijk wilde ik er ook nog bijpassende tabbladen in, maar dat werd even te duur. Mijn plan is om een potje te maken van de winst om zo te kunnen investeren in verkoopbare materialen (map, kaartspel, memory, bordspel), zodat niet alleen ik deze toffe dingen heb, maar ze voor iedereen beschikbaar worden.
Bestellen
Het document kun je vinden in het winkeltje voor de prijs van €15,00 (deze maand augustus 2025 krijg je nog korting). Let op! Dit is dus enkel de printable. Het is geen fysieke map, maar een bestand dat je via e-mail ontvangt. Zodra het bedrag op de rekening staat ontvangt je de link naar het document. Tip: Sla na ontvangst het bestand gelijk op, zodat je deze niet kwijt raakt. Daarna kun je het bestand printen en eventueel in een map bewaren.
Volgen of taggen?
Wil je op de hoogte blijven van wat ik doe op het gebied van hoogbegaafdheid en executieve functies? Volg dan ‘Ok met hb’ op Facebook en op Instagram.
Wil je mij graag noemen als maker? Dat is super lief. Je kunt dan de Facebook pagina of het Instagram account taggen in het bericht. Zo kunnen meer mensen mijn werk vinden. 🙂
Bewaren voor later
Vind je dit bericht leuk en wil je het graag bewaren voor later? Pin hem dan vooral op je Pinterest bord, zodat je het nog eens rustig terug kunt lezen. Maar misschien wil je dit bericht gewoon delen, bijvoorbeeld op Facebook, Instagram, Twitter of LinkdIn. Dat is natuurlijk ook helemaal prima.
Vergeet bij het delen niet een link te plaatsen naar dit bericht, zodat iedereen het makkelijk kan vinden.
Bewaren en delen wordt overigens enorm gewaardeerd.
Wil je meer lezen?
Wil je meer lezen over hoogbegaafdheid? Kijk dan op de pagina ‘Hoogbegaafdheid‘.