Een pen van een ganzenveer

Mijn respect voor de schrijvers van vroeger en voor de pennenmakers van nu is toch echt wel gegroeid na deze diy. Het is niet moeilijk om de pennen te maken, maar het schrijven met de inktpenversie…pfff…dat is een hele uitdaging.

De ganzenveren pen en de geschiedenis van de pen

Een pen van een ganzenveer associëren we met vroeger. En dat is natuurlijk niet voor niets. Rond het jaar 700 nam de ganzenveer zijn plaats in als pen (hiervoor gebruikten we een rietpen of bamboepen). Later kwam de metalen pen, wanneer is niet precies duidelijk. Deze werd toen gebruikt voor het ‘gewone’ schrijven in plaats van de ganzenveer, want deze pen hoefde je niet telkens scherp te maken. Dit was de kroontjespen. Later kwam er ook een vulvariant…de vulpen. Pas in de 19e eeuw kwamen er vulpennen met een vaste punt. Rond 1850 waren er een aantal uitvindingen gedaan die er voor zorgden dat er flink werd geëxperimenteerd met hoe de pen nu eindelijk comfortabel en lekvrij kon worden. Aan het einde van de 19e eeuw slaagde George Safford Parker (jawel…die van de Parker pen) er in om een fijne comfortabele en vrijwel lekvrije pen te maken. Aan het begin van de 20e eeuw kwam de balpen. Ondanks dat de ganzenveer dus eigenlijk de hele geschiedenis als een irritant, oncomfortabel en lekkend ding werd gezien, wordt deze nu nog steeds gebruikt bij kalligrafie…al wordt er dan wel vaak een kroontje opgezet in plaats van dat het wordt uitgesneden.

Links of rechts?

Voor een rechthandige pen, kun je het beste een veer nemen van de linker vleugel. Deze veer heeft dan een kromming niet wat natuurlijker voelt voor iemand die rechtshandig is. Ben je linkshandig? Dan is een veer uit de rechtervleugel beter.

Netjes schrijven

Netjes schrijven met een ganzenveer en inkt valt niet mee. Nu kan ik sowieso niet erg netjes schrijven, maar de ganzenveer is toch wel een hele uitdaging. Je moet heel rustig schrijven. Elke 2-3 letters moet je de pen weer opnieuw in het inkt dippen. Het inkt moet je goed doseren, want anders krijg je vlekken. Echt…ik snap niet hoe ze vroeger hele boekwerken netjes geschreven kregen met een ganzenveer. Ondanks dat het een hele worsteling is om er dus netjes mee te schrijven is het wel een hele leerzame ervaring. De oude schrijvers hebben toch wel een beetje meer respect van mij gekregen nu…en de pennenmakers van nu overigens ook.

In de klas

De ganzenveren kun je door de kinderen laten zoeken en mee laten nemen of laten verzamelen tijdens een wandeling langs de vijver. Tijdens een wandeling zou je ook natuurschatten kunnen zoeken en deze laten verzamel in een natuurschatkist. Maar je kunt ook zelf zorgen voor een geschikte ganzenveer. Zijn er geen ganzenveren te vinden? Een veer van de kraai is ook prima te gebruiken voor het maken van een inktpen (deze maakt wel dunnere lijnen dan de ganzenveer). Afhankelijk van de leeftijd kun je ze een balpen of inktpen van laten maken. Voor de bovenbouw laat je er uiteraard een inktpen van maken, zodat je er ook gelijk een geschiedenislesje aan vast kunt knopen over de historie van de pen 😉 Daarna kunnen de leerlingen even een kattebelletje schrijven met hun eigen gemaakte pen (de bovenbouw kan ook zelf inkt maken met verf en water…deze ‘inkt’ gaat wat makkelijker uit kleding en gaat ook makkelijker van de handen). Of je laat ze een geheime boodschap schrijven met citroensap, dat is ook altijd leuk.

Materiaal

Je maakt uiteraard gebruik van een ganzenveer. Je hebt dan de keuze welke soort pen je gaat maken: een balpen of een inktpen. Voor beide gebruik je andere materialen. Voor de balpen heb je aan een schaar genoeg. Maar bij de inktpen moet je heel precies te werk gaan en is een schaar niet overal precies genoeg voor. Hiervoor kun je dan beter een scalpel (hobbymesje) gebruiken.

Aan de slag

Voor het maken van een pen van een ganzenveer heb je het volgende nodig:

Balpen

• ganzenveer
• schaar
• *eventueel pincet
• goedkope/oude balpen

Knip het harde puntje van de veer af. In de veer zit nog merg, deze verwijder je (dat kun je er gewoon uit trekken, eventueel met een pincet als je er niet goed bij kunt). In een balpen zit de vulling. Deze haal je uit de balpen. Houd de vulling van de balpen naast de veer om zo te kijken waar je de vulling moet afknippen. Let er op dat de punt van de vulling er uit moet steken. Knip het uiteinde van de vulling af, zodat deze precies in de veer gaat passen. Steek de vulling in de veer. (Als de vulling er heel losjes in zit, kun je nog een beetje lijm in de veer stoppen voordat je de vulling er weer in stopt.)

Inktpen

• ganzenveer
• schaar
• *eventueel pincet
• bakje met heet water
• mesje (scalpel)
• **inkt of verf verdund met water

Knip het harde puntje van de veer af. In de veer zit nog merg, deze verwijder je (dat kun je er gewoon uit trekken, eventueel met een pincet als je er niet goed bij kunt). Dip het afgeknipte uiteinde een paar seconden in heet water, zodat deze zacht wordt. Snijd een stuk van het weke uiteinde doormidden en laat dit geleidelijk naar de zijkant aflopen. Dit stuk wordt in totaal ongeveer 1,5 cm lang. Als het uiteinde alweer een beetje hard is geworden, maak je deze weer even week in het hete water. Knip/snijd nu precies in het midden van het uiteinde een gleufje, net zoals je die hebt in een kroontjespen. Als het uiteinde alweer een beetje hard is geworden, maak je deze weer even week in het hete water. Tot slot knip je de twee hoekjes van de penpunt af, tot ongeveer de helft van de afgesneden punt. *Wil je geen echte inkt gebruiken, omdat deze iets te permanente vlekken achter laat? Je kunt ook prima waterige verf gebruiken als inkt…kies dan wel voor een donkere (opvallende) kleur. Deze inkt moet zo ‘waterig’ worden als ongeklopte slagroom.

Maak jij ook zo’n leuke pen van een ganzenveer?

Super! Je snapt natuurlijk wel dat ik ontzettend nieuwsgierig ben naar jouw resultaat. Deel hem vooral onder het originele facebookbericht op ‘Mama Duizendpoot’, zodat ik hem makkelijk kan vinden en een ander jouw werk ook kan bewonderen. Of plaats de foto op Instagram met #mamaduizendpootcreatie.

Bewaren voor later

Vind je dit bericht leuk en wil je het graag bewaren voor later? Pin hem dan vooral op je Pinterest bord, zodat je het nog eens rustig terug kunt lezen. Hier onder staan een aantal ‘Social media icoontjes’, waaronder ook die van Pinterest. Hier kun je op klikken om te pinnen. Maar misschien wil je dit bericht gewoon delen, dan kun je natuurlijk ook een van de andere opties kiezen…zoals Facebook, Twitter en LinkdIn. Bewaren en delen wordt enorm gewaardeerd.

Diy inspiratie

Zit je nog vol met diy-kriebels? Kijk dan op de pagina ‘Mama naait’ of ‘Mama knutselt’.